Yerli Katkı Oranı Hesaplama Cetveli Nedir?

Tablo halinde hazırlanmış 4 eki bulunan belirli formüllerin bulunduğu bir cetveldir;

– EK.3-A
– EK.3-B
– EK.3-C
– EK.3-D

Dört sayfadan oluşmuş bir hesaplama cetvelidir. Bir ürünün üretim aşamasını maliyet gideri hesaplarına uygun hale getirerek, yerli malı belgesi almak için gerekli tüm gelir – giderlerin ilgili odaya sunulması için gerekli bir hesaplama cetvelidir. Yerli katkı oranı hesaplaması gerçekleştirilirken ana kural ürünün %51 oranında ya da daha yukarıda yerli üretime sahip olması gerekliliğidir.
Yerli katkı oranlarının hesabının yapıldığı hesap cetvelini eksper inceler. İşin mali kısmının incelenmesi ve onaylanmasını ise SM, SMMM, YMM yapar. Gerekli kontrolleri yapar, onaylar, kayıt altına alır. Sonra da imzalayarak hazır eder. Hesaplamalar yapılırken mevcut mevzuat kurallarına uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde Yerli Malı Belgesi düzenlenmez.

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Doldurulurken Dikkat Edilmesi Gereken Temel Konular

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli hesaplaması sırasında izlenmesi gerekli adımlar aşağıda özetlenmiştir;

1- Yerli Malı Belgesine konu edilecek ürünün öncelikle firmanın geçerli kapasite raporunda olup olmadığı ve vizesi güncel olarak yapılmış Sanayi Sicil Belgesinde ismen geçip geçmediği kontrol edilir.
2- Geçerli kapasite raporunda ve vizesi güncel olarak yapılmış Sanayi Sicil Belgesinde ismen geçmeyen ürünler için öncelikle bu eksiklik giderilmeli ve ondan sonra müracaat edilmelidir.
3- Yerli Malı Belgesine konu edilecek ürün için öncelikle bu üründe kullanılan malzemeleri gösterir imalat reçetesi çıkarılmalı ve birim üründe bu malzemelerden ne kadar kullanıldığı belirlenmelidir.
4- Belirlenen imalat reçetesini oluşturan malzemelerin hangilerinin menşe olarak yerli hangilerinin ithal olduğu ayrıştırılmalıdır. Bu aşamada imalatta kullanılmak üzere tedarik edilen malzemelerin (hammadde ya da yarı mamul) tedarik edildiği firmalara göre fatura üzerinden tevsik edilmesi gereklidir. Yerli imalatçılardan tedarik edildiği beyan edilen malzemeler için gerektiğinde o firmanın imalatçı olduğunu gösterir belge ve bilgiler (yerli imal edildiği beyan edilen malzeme ve o firma için kapasite raporu, sanayi sicil belgesi vb.) müracaat edildikten sonra belge hazırlama sürecinde ayrıca istenebilir.
5- Ürün içerisinde yer alan (doğrudan ve dolaylı) tüm yerli ve ithal girdiler hesaplamaya dahil edilmelidir. Hesaplamada baz alınan doğrudan kullanılan yerli ve ithal girdilerin tanımları hesaplama cetvelinde yalın ve net olarak ifade edilmeli ve kapasite raporundaki tanımlarla uyumlu olmalıdır.
6- Hesaplamada baz alınan doğrudan kullanılan yerli ve ithal girdilerin tanımları ve hesaplamada kullanılan birim değerleri dosya içerisinde sunulan bu malzemelere ait örnek faturalar ile uyumlu olmalıdır. İncelemeye kolaylık sağlamaya yönelik; Hesaplama Cetveli ile faturalar arasındaki ilişkilendirmeler not olarak faturalar üzerinde işaretlenmelidir.
7- Hesaplamalara konu edilen “Doğrudan ve dolaylı işçilik giderleri” ve “ Ürünle ilgili genel giderler” için genel ifadeler ve başlıklar kullanılmamalıdır. Her girdi kalemi mümkün olduğunca ayrı olarak belirtilmelidir. Hesaplamalara konu edilen bu gider kalemleri tebliğde tanımlanan gider kalemleri içerisinde yer almalıdır.
8- İmalat reçetesinde birim üretim için tanımlanan kullanım miktarları ile bu malzemelerin tedarik belgesi olan faturalardaki birim maliyetler hesaba katılarak birim üründeki maliyet hesabı yapılır. Benzer şekilde aynı birim ürün için gerekli işçilik maliyeti ve genel giderlerden aynı birim ürün payına düşen genel gider hesaplaması yapılır.
9- Tüm bu hesaplamalar birim ürün için Yerli Katkı Oranı Hesap Cetvelinin ilgili sayfalarına ve bölümlerine aktarılır.
10- Hesaplama Cetvelindeki (3-D) mali yönden inceleyen kişi ve firmaya ait bilgilerin bulunması gereken satırlar mutlaka doldurulmalı ve imzalanıp onaylanmalıdır. Benzer olarak Hesaplama Cetvelindeki diğer sayfalarda (3-A, 3-B, 3-C) mali yönden inceleyen kişi ve firma tarafından imzalanıp onaylanmalıdır.
11- Bazı ürünler içerik ve teknik özellik bakımından genel bir ürün başlığı altında ifade edilmesini gerektirebilmekte ve bu ürün başlığı için Yerli Malı Belgesi talep edilmesi gündeme gelebilmektedir. Bu durumda bu ürün başlığını oluşturan alt ürünlerin kendi içerisinde ayrı ayrı incelenmesi ile ürün grubu için tek bir Yerli Malı Belgesi düzenlenebilmektedir. Buna göre ürün başlığı altında yer alan alt ürünlerin incelemesi (her bir alt ürün için hazırlanacak ve dosyada sunulacak Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli üzerinden) ayrı ayrı yapılmalıdır. İncelemesi yapılan alt ürünlerin tümünün yerlilik oranının %51 in üstünde olması ve birbirine yakın oranları ihtiva etmesi durumunda bu ürünleri tanımlayan ürün başlığı için alt ürünlerin ortalaması (ürün başlığı için ayrıca hazırlanacak ve dosyada sunulacak Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli) dikkate alınarak tek bir belge düzenlenmesi olanaklıdır.

Dilerseniz şimdide Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli içerisindeki tabloların nasıl doldurulması gerektiğine ayrıntılı bir şekilde bakalım. Bu alana geçmeden önce tekrardan hatırlatmamız gerekir ki Yerli Katkı Oranı Hesabı Cetvelinin doldurulması ve bu belgede referans alacağımız faturalar ve diğer evrakların ne şekilde hazırlanması gerektiği konusunda sizlerin mutlaka profesyonel bir danışmanlık firmasından destek almanız faydanıza olacaktır.

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-A Tablosu Nasıl Doldurulur

Nihai ürünü teşkil eden girdi maliyetlerinin hesaplanmasında doldurulması gereken ilk sayfadır. Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-A tablosunda nihai ürün doğrudan ve dolaylı malzeme giderleri yazılmaktadır. Bu tabloya Yerli Malı Belgesi alınmak istenen tek bir üründe kullanılan hammadde adlarını, miktarlarını, birim fiyatını (Iskonto düşülmüş, KDV hariç tutarı) ve malzemelerin toplam maliyet tutarlarını yazmalıyız.
Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-A tablosunda yerli olarak belirtilen tüm girdilerinin temin edildiği firmaların Sanayi Sicil Belgesi ile üretim yapan üreticiler olduğunun belgelenmesi zorunludur. Yerli üreticilerden alınan sanayi sicil belgelerinde üretim konusu tabloya yazılan ürünle birebir uyumlu olmalıdır. Aynı zamanda dosyaya konulacak sanayi sicil belgelerinin vize süreleri güncel olmalıdır. Aksi halde bu kapsamdaki tüm girdilerin ithal bölümünde yer alması gerekmektedir. İthal girdi tutarının hesaplanmasında, ithal girdinin fabrikaya teslim fiyatı ve teslim tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru dikkate alınmalıdır.
Yerli Malı Tebliğ gereği; Yerli Malı Belgesi düzenlenecek ürünün imalatında kullanılan hammadde, yarı mamul ve ambalaj malzemelerinden Sanayi Sicil Belgesi kapsamında üretildiği belgelenenler Yerli Katkı Oranı Hesap Cetvelindeki hesaplamalarda yerli girdi olarak dikkate alınabilir. Web sitemizdeki Yerli Malı Tebliğine bakmanızı öneririz.

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-B Tablosu Nasıl Doldurulur

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-B tablosunda nihai ürüne teşkil eden doğrudan ve dolaylı işçilik giderlerinin geçmiş bir yıllık dönemde işyerinizde üretimi gerçekleştirilen tüm ürünler ve bu dönemdeki toplam işçilik ve genel giderlerin değerlendirilmesi suretiyle, ürün bazında aldığı payları gösteren oldukça detaylı bir şekilde hazırlanması gereken bir tablodur. Doğrudan işçilik ürünün doğrudan imalat safhalarında oluşan işçiliktir. Dolaylı işçilik ise bakım personeli, işyeri güvenlik personeli, bekçi, işyeri dışında yapılan işçilik giderleri gibi giderleri kapsar. Doğrudan işçilik giderleri SGK hizmet listesi ve tahakkuk fişleri ile belgelendirilirken dolaylı işçilikler fatura ile ispat edilmelidir.

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-C Tablosunu Nasıl Doldurulur

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-C tablosunda nihai ürün ile ilgili genel giderlerin yazıldığı tablodur. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği eki Tek Düzen hesap Planına göre 632- Genel Yönetim Giderleri kapsamına giren giderler genel giderlerdir. Bu giderler amortisman, enerji, personel servisi, kira, makine bakım-onarım, işletme malzemesi ve yemek giderleri genel gider olarak gösterilir. Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-A ve Ek.3-B tablosunda olduğu gibi tek bir ürünün maliyetine denk gelen rakam hesaplanarak yazılmalıdır. Genel giderler yazılırken örneğin bir fabrikanın elektrik giderinin ve veya kira giderinin tamamı yazılmamalıdır. Üretimle ilgili olmayan giderler hesaba dahil edilmez. Aynı şekilde amortisman süreleri de resmi kayıtlardaki verilere göre düşülmeli, amortismandan düşen giderler hesaplamaya dahil edilmemelidir. Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli doldurulurken sıklıkla yapılan hatalardan bir tanesi de Satış, pazarlama, satış sonrası destek ve garanti giderleri ile faiz ve finansman giderleri, genel giderlerin üretimle ilgili olmayan kısımları maliyet hesabına dahil edilmesidir. Bu giderler Yerli Katkı Oranı Hesap Cetvelinde hiçbir şekilde yazılmayacak giderlerdir.

Ek.3-C Genel Gider Tablosuna Yazılabilecek Yerli Girdiler

Amortisman Giderleri
Makine Bakım Onarım Giderleri
Kira Giderleri
İşletme Malzemesine Ait Giderler
Enerji (Elektrik, Su) Giderleri
Ulaştırma Giderleri
Yemek Giderleri
Diğer Genel Personel Giderleri

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli Ek.3-D Tablosunda Nedir, Nasıl Doldurulur?

Yerli Katkı Oranı Hesap Cetvelinin son sayfası Ek.3-D tablosudur. Yerli girdi maliyet tutarını gösteren Nihai Ürün Doğrudan ve Dolaylı Malzeme Giderleri Toplamı (T1), Nihai Ürün Doğrudan ve Dolaylı İşçilik Giderleri Toplamı (T3), Nihai Ürün İle İlgili Genel Giderler Toplamı (T5) tabloları ve ithal girdi maliyet tutarını gösteren Nihai Ürün Doğrudan ve Dolaylı Malzeme Giderleri Toplamı (T2), Nihai Ürün Doğrudan ve Dolaylı İşçilik Giderleri Toplamı (T4) ve Nihai Ürün İle İlgili Genel Giderler Toplamı (T6) verilerinin aktarıldığı tablodur.
Aynı zamanda hesaplama cetvelini mali yönden inceleyen kişi ve firmaya ait bilgilerin bulunduğu sayfadır. Yerli malı belgesi başvurusunda bu tablo ilgili kişiler (belge talebinde bulunan firma, SM, SMMM, YMM ve eksper) tarafından onaylanarak firmanın bağlı bulunduğu (kapasite raporunun çıkarıldığı) odaya teslim edilir. 4734 sayılı kanun gereği Yerli katkı oranı hesap cetvelini onaylayan kişi ve kurumlar sorumludur. Bu sebeple Yerli Katkı Oranı Hesap Cetvelinin dikkatli ve hatasız bir şekilde doldurulması çok önemlidir. Bu yüzden Yerli Malı Belgesi alırken iyi bir danışmanlık firmasından hizmet almanız önemlidir.
Yukarıda bahsettiğimiz Ek.3-A, Ek.3-B ve Ek.3-D tabloları doldurulurken giderleri son 3 ayı geçmeyecek giderlerin yazılması hesaplamanın daha doğru yapılabilmesi açısından önemlidir.

Farklı Tip, Model, Güç, Seri Ürünlere Yerli Malı Belgesi Düzenlenmesi

Kapasite Raporunuzu çıkardınız sonrasında Sanayi Sicil Belgenizi de aldınız. Kapasite Raporu tablo 2 de ve Sanayi Sicil Belgesi üretim konusunda ürettiğiniz ürünler yazmakta. Ancak gireceğiniz ihale ve veya teknik şartnamede o ürün grubunda tarif edilen model ve tip adları belirtilerek sizden yerli malı belgesi temin etmeniz isteniliyor. Bu durumda yapılması gerek Yerli Malı Belgesi müracaatlarını ürün çeşitlerinde model, tip gibi ayırt edici özellikleri belirtilerek hesaplama cetvelleri düzenlemek olacaktır. Bu şekilde tip, seri, model, güç ve veya formülasyona göre farklı tiplerdeki ürünleriniz ayrı ayrı Yerli Malı Belgesi alabilirsiniz.
Ancak bu seçeneklerden hangisinin uygulanacağına sektörel olarak ve ürün özellikleri değerlendirilerek Oda tarafından karar verilir. Yerli Malı Belgesi danışmanlarımızdan bilgi alabilirsiniz.
Bu kapsamdaki Yerli Malı Belgesi düzenlenmesine yönelik mevcut durumdaki bazı uygulama örnekleri bilgi amaçlı sunulmaktadır.

• Kapasite raporunda yer alan her ürün kalemi için ayrı belge düzenlenmektedir.
• Jeneratör üretimi için güç ve model bazında olmak üzere ve jeneratörün imalinde kullanılan motor ve alternatörün markası belirtilerek belge düzenlenmektedir.
• İlaç üretimi için “Yerli Tıbbi Müstahzarlar Ruhsatnamesi” kapsamında yer alan tanım ifade edilerek ruhsat başına belge düzenlenmektedir.
• Makine üretimleri için tip, seri, model vb. teknik özellikleri dikkate alınarak belge düzenlenmektedir.
• Dezenfektan vb. kimyasal ürünler için etkin hammadde özelindeki formülasyonlar dikkate alınarak belge düzenlenmektedir.

Bu konuda Yerli Malı tebliğin ilgili maddesinde ise “Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, aynı grupta bulunan birden fazla ürün için tek Yerli Malı Belgesi düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler Yerli Malı Belgesi’nde yer alır.” şeklinde açıklanmıştır.